به گزارش خبرنگار وسائل، مسئله خانواده، مسئله بسیار مهم و پایه و سلول اصلی در جامعه است. نه اینکه اگر این سلول سالم شد، سلامت به دیگرها سرایت میکند؛ یا اگر ناسالم شد، عدم سلامت به دیگرها سرایت میکند؛ بلکه به این معناست که اگر سالم شد، یعنی بدن سالم است.
بدن چیزی غیر از سلولها نیست؛ هر جهازی، مجموعه سلولهاست. اگر ما توانستیم سلولها را سالم کنیم، پس سلامت آن جهاز را داریم؛ مسئله اینقدر اهمیت دارد.
جامعه اسلامی، بدون بهرهمندی کشور از نهاد خانواده سالم، سرزنده و با نشاط، اصلاً امکان ندارد پیشرفت کند. به خصوص در زمینههای فرهنگی و البته در زمینههای غیر فرهنگی، بدون خانوادههای خوب، امکان پیشرفت نیست.
با توجه به اهمیت موضوع حجت الاسلام دکتر محمدرضا سالاریفر مدیر میز تحکیم خانواده دفتر تبلیغات اسلامی و عضو هیأت علمی گروه خانواده پژوهشگاه حوزه و دانشگاه در یادداشتی که در اختیار پایگاه فقه حکومتی وسائل قرار داده، به بررسی نگاه اسلام به خانواده پرداخته که متن آن به شرح زیر است:
پژوهشهای اسلامی درباره خانواده سالم با ارائه طرحی برای خانواده مطلوب آغاز شد که برای جنبه ساختاری آن خانواده سالم تاکید داشت. سرپرستی شوهر و همراهی زن، افزون بر جایگاه برتر والدین در خانواده، نشان دهنده توزیع سالم قدرت در خانواده بر اساس آموزههای اسلامی است.
همچنین لزوم رعایت حدود شرعی در خانواده با عنوان مرزهای درونی و بیرونی، شرط تضمین سلامتی خانواده است. کفو و همسانی، مدارا در روابط، عدالت در مزایای اقتصادی و عاطفی و پایبندی به اعتقادات اسلامی، ارکان و مفاهیم کلیدی خانواده مطلوب در نگاه اسلام است.
صفورایی برای سلامت و کارآمدی خانواده به ساخت آزمون کارآمدی خانواده از دیدگاه اسلام پرداخت و از متون اسلامی سه شاخصه بینشی، اخلاقی و حقوقی برداشت کرد، که در آن شاخصهای بینشی عبارتاند از: ایمان به خدا که توکل و تسلیم از آثار مهم آن است، اعتقاد به رسالت و امامت و باور به معاد.
شاخصهای اخلاقی عبارتاند از: محبت، احترام و تکریم، دلسوزی و مهربانی، راست گویی و مثبت اندیشی، و شاخصهای حقوقی نیز به در بردارنده حقوق شوهر (ارضای نیاز جنسی و حق سرپرستی خانواده) حقوق زن (تأمین مخارج زندگی، نیازهای جنسی و معاشرت نیکو)، حقوق فرزندان (تأمین نیازهای اقتصادی و عاطفی و پرورش و ادب) حقوق والدین (احترام و تأمین نیازها) و حقوق خویشاوندان است.
الگوی خانواده سالم
بر اساس دیدگاههای علمی و اسلامی یاد شده میتوان مبانی، ساختار، مؤلفهها و نتایجی را برای خانواده سالم ترسیم کرد. در نگاه اسلامی، اولین مرحله تشکیل خانواده یعنی ازدواج بر اساس اهداف زیر صورت میگیرد: 1. تأمین نیازهای عاطفی جنسی، 2. تأمین نیازهای اقتصادی و معیشتی؛ 3. تولید مثل و پرورش نسل سالم؛ 4. رشد و تکامل شخصیت در ابعاد معنوی، اخلاقی و اجتماعی.
برای نیل به این اهداف، همسر گزینی مناسب نقش کلیدی دارد. دختر و پسر با در نظر گرفتن ملاکهای لازم به گزینش همسر مناسب میپردازند. ایمان و دینداری، اخلاق و سلامت جسمانی و روانی و جاذبه متقابل به عنوان ملاکهای اصلی و کفویت به عنوان ملاک ترجیهی همسر مناسب است.
پس از آن زوجین باید خانوادهای با ساختار جامع تشکیل دهند که مؤلفههای زیر در آن تحقق یابد: 1. سلسله مراتب و توزیع قدرت مطلوب و عادلانه؛ 2. رعایت مرزها و حدود شرعی، درونی و بیرونی خانواده؛ 3. تثبیت اعتقادات و باورهای سالم دینی؛ 4. پای بندی به ارزشهای اخلاقی و رفتاری والا. همه مناسبات در خانواده در این چهار مؤلفه جای میگیرد و انواع روابط جسمی، جنسی، اقتصادی، شناختی، عاطفی و معنوی در این چارچوب تقویت میشود.
مودت زن و شوهر که میتوان آن را محبت نامشروط بین آن دو بیان کرد؛ از دیدگاه قرآن فلسفه زیر بنایی آفرینش دوجنس متفاوت یعنی زن و مرد و پاره تن هم بودن، آن دو را نشان میدهد، زمینه اصلی آرامش زن و شوهر باهم را فراهم میکند. این تعامل عاطفی پایه اصلی خشنودی زناشویی است.
رفتارهای خانواده سالم
با تقویت انواع روابط و مناسبات، رفتارهای خانواده سالم در جلوههای زیر آشکار میشود: گفتگوی سالم و مؤثر، رفتار ارتباطی خوب، رفتارهای معنوی، رفتار مناسب با خویشان و سایر مردم و روشهای مؤثر برای حل اختلاف و تعارضها. در همه بحرانها، مدارا رکن حفظ سلامت روابط زوجین است. (دلشاد تهرانی، 1388) تغافل، تسامح، تساهل ملایمت و بخشش از ارزشهای مهم اخلاقی در روابط زوجین از نگاه اسلام است.
مراقبت پایدار و محاسبه نفس که مداخلات مهم شناختی در روابط زوجین از نظر اسلام است، به همراه تشویق به تفکر که در متون اسلامی بر آن بسیار تاکید شده است (هجده آیه تفکر در قرآن مانند بقره، 219 و 266 و روم، 21 و روایات فضیلت تفکر، مانند حرعاملی ج 5، ص 195 باب استحباب التفکر 1416) روابط زوجین را تقویت میکند(یونسی، 1388).
ازدواج مناسب همراه با ساختار و روابط سالم به سه نتیجه دست مییابد: خشنودی زناشویی، نسل سالم و مولد، رشد معنوی و اخلاقی. در این صورت، نتیجه نهایی آرامش و نشاط، رضایت خداوند و قرب به خداوند است./701/422/ح